Khám phá chùa mật tông ở TPHCM: Diệu hương tâm linh giữa phố thị

Lịch sử hình thành chùa Mật Tông

Chùa Mật Tông, còn được biết đến như Thiền Viện Mật Tông, là một trong những ngôi chùa nổi tiếng thuộc trường phái Thiền (Zen) của Phật giáo tại thành phố Hồ Chí Minh. Với một lịch sử lâu đời, nguồn gốc của chùa có nguồn cội từ Trung Quốc. Dưới đây là cái nhìn tổng quan về quá trình hình thành của Chùa Mật Tông:

Khởi nguồn từ chùa Linji: Liên quan chặt chẽ đến trường phái Thiền Linji (Lâm Tế) ở Trung Quốc, Chùa Mật Tông hòa quyện với hình tượng Đạo Sư Linji Yixuan (còn gọi là Lý Nhân Tông), người sáng lập ra trường phái này vào thế kỷ thứ 9. Nơi ông định cư, chùa Linji trở thành tâm điểm của Thiền Linji.

Truyền bá pháp thiền: Pháp thiền của Linji Yixuan nổi tiếng với phong cách trực giác, sử dụng các câu đố, câu hỏi và thảo luận kinh điển để truyền đạt. Trường phái Thiền Linji nhanh chóng trở thành một trong những trường phái Thiền quan trọng nhất, có tầm ảnh hưởng sâu rộ tại Trung Quốc và lan tỏa ra các quốc gia khác.

Sự lan tỏa và phát triển: Pháp thiền của Linji Yixuan được truyền bá rộng rãi, dẫn đến sự phát triển và hình thành nhiều trung tâm Thiền. Những trung tâm này sau này được gọi là chùa Mật Tông, nhằm tôn vinh di sản và truyền thống của Thiền Linji.

Chân dung ở Việt Nam: Chùa Mật Tông đã xuất hiện và phát triển ở Việt Nam kể từ thời kỳ Trần, Lê và qua các triều đại Phật giáo tiếp theo. Những ngôi chùa Mật Tông tại Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc truyền bá pháp thiền và trở thành nơi tu tập cho các đệ tử thiền.

Chùa Mật Tông không chỉ là một ngôi chùa mà còn là biểu tượng của trường phái Thiền Linji và di sản tâm linh của pháp thiền trong lịch sử Phật giáo. Nó tiếp tục là một điểm đến nổi tiếng, hấp dẫn cho các tu sĩ và người theo đạo thiền tới tu tập và tìm kiếm sự giác ngộ.

Chùa Mật Tông ở TPHCM có không?

Các ngôi chùa Mật Tông tại TPHCM là những nơi tu theo phái thiền Mật Tông, một trong những phái thiền quan trọng của Phật giáo Việt Nam. Những ngôi chùa này mang trong mình những đặc trưng độc đáo sau đây:

Kiến trúc đơn giản là đặc điểm thường thấy tại các ngôi chùa Mật Tông. Chúng được xây dựng từ gỗ, với mái ngói đỏ và những cột trụ lớn. Mỗi ngôi chùa thường gồm một phòng chính, một phòng phụ và một khu vực dành cho thiền định. Không gian vườn cây xanh, hoa lá cũng được tạo ra để mang lại không gian thiên nhiên yên bình cho việc tu tập.

Bức tượng Phật Thích Ca Mâu Ni thường thấy ở phòng chính, biểu tượng cho sự giác ngộ và giải thoát của Đức Phật. Bức tượng Bồ Tát Quán Thế Âm thường hiện diện ở phòng phụ, tượng trưng cho lòng từ bi và trợ duyên của Bồ Tát. Ngoài ra, những bức tượng của các vị Bồ Tát và các Thánh Tăng nổi tiếng trong lịch sử Phật giáo cũng thường xuất hiện tại các chùa.

Phòng thiền định rộng lớn thường có mặt tại các chùa Mật Tông tại TPHCM, nơi mà tu sĩ và phật tử thực hành thiền theo phương pháp hỏi câu (kanhwa). Đây là một phương pháp thiền đặc trưng của Mật Tông, trong đó người thiền đặt ra một câu hỏi không có câu trả lời (gọi là công án) để kích thích tâm trí và dẫn đến sự giác ngộ. Một số ví dụ về công án nổi tiếng là: “Con chó có ý nghĩa Phật tính hay không?”, “Âm thanh của một bàn tay là gì?” hay “Trước khi sinh ra từ cha mẹ, người ta tồn tại ở đâu?”.

Lối sống của các tu sĩ và phật tử tại các chùa Mật Tông tại TPHCM thường mang đậm tính đơn giản, thanh tịnh và khắc khổ. Họ tuân theo năm giới (không giết, không trộm, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu), duy trì lịch trình sinh hoạt hàng ngày (thức sớm, ngủ muộn, ăn ít, thiền nhiều) và tham gia vào các hoạt động lao động (làm vườn, quét dọn, nấu ăn…). Họ cũng thường xuyên học hỏi và trao đổi với nhau về kinh điển Phật giáo và công án thiền.

Mật Tông đến Việt Nam như thế nào?

Mạt Tông, còn được gọi là Kim Cang thừa, đại diện cho giai đoạn phát triển thứ ba của tư tưởng Đại thừa Phật giáo, tiếp theo sau Bát nhã và Duy thức; trong khi Tây Tạng được coi là nơi giữ gìn một cách toàn vẹn tinh túy của Mạt Tông Ấn Độ. 

Mặc dù đã được truyền vào từ cuối thế kỷ VIII bởi Đức Padmasambhava (Lianhua Sheng), và phát triển mạnh vào thế kỷ XI nhờ đóng góp của Đức Atisha, nhưng cho đến khi Trung Quốc chiếm giữ Tây Tạng vào năm 1959, Mạt Tông Tây Tạng mới bắt đầu được truyền bá rộng rãi trên toàn thế giới.

Ở Việt Nam, Mạt Tông đã được truyền vào từ khá sớm. Vào thế kỷ VI, Đại thầy Ty Ni Đa Lưu Chi từ Ấn Độ đã đến Việt Nam và dịch kinh Đại thừa phương quảng tổng trí tại chùa Pháp Vân. Tuy nhiên, Mạt Tông tại Việt Nam từ thời kỳ đầu đến nửa đầu thế kỷ XX, dù đã có những tác động đáng kể đối với đời sống tu tập của Tăng Ni, Phật tử, nhưng vẫn chưa thể hình thành một cách hoàn chỉnh về tông phái và các dòng truyền thuật ngữ.

Mạt Tông Tây Tạng tại Việt Nam đặc biệt chú trọng vào nghi thức Quán đảnh (wang) và hành giả phải được khẩu truyền nghi quỹ (lung), được giảng dạy nghi quỹ (trid) từ một vị thầy giác ngộ để nhận được ơn thụ truyền thuật.

Do vậy, từ thời kỳ đầu khi Mạt Tông vào Việt Nam cho đến nửa đầu thế kỷ XX, có lẽ chưa có bất kỳ người Việt nào tu tập theo chuẩn mực Mạt Tông Tây Tạng. Cho đến năm 1936, một Tăng sĩ Việt Nam đã lên Tây Tạng và thụ pháp từ Đức Lama Kyabje Kusum Lingpa – một người thường xuyên đến thăm Việt Nam (du lịch) và truyền Quán đảnh cho khoảng 100 Tăng Ni, Phật tử tại TP.HCM. 

Năm 2003, thầy một mình lại đi sang Ấn Độ và Nepal để thụ pháp với Đức Kyabje Trulshik Rinpoche và tu tập với ngài trong 3 tháng. Vào cuối năm 2003, thầy cùng một vị Tăng trẻ khác đã tiếp tục tu tập tại đó trong 6 tháng. 

Từ đó đến nay, hàng năm thầy luôn hướng dẫn một nhóm Tăng Ni, Phật tử sang Nepal và Ấn Độ để thụ pháp và tu tập với các lạc thầy Tây Tạng trong khoảng 3-4 tháng. 

Hiện nay, thầy học theo phái Nyingmapa (Cổ Mật) dưới sự hướng dẫn của Đức Kyabje Trulshik Rinpoche, mặc dù thầy đã thụ pháp từ khoảng 20 Rinpoche của cả 4 dòng phái Tây Tạng với các thầy nổi tiếng như: Kyabje Kathuk Moktsa, Tulku Pema Wangyel, Rabjam Rinpoche và cùng nhiều thầy khác…

Mật tông đã và đang thu hút các bạn trẻ trải nghiệm

Nhìn chung, cho đến thời điểm hiện tại, sau những chuyến viếng thăm chính thức và lễ Quán đảnh của các Lạt Ma Tây Tạng tại Việt Nam cùng với việc nhiều người thụ pháp với các Lama quốc tế, Mật Tông Tây Tạng đang bắt đầu thịnh thế tại Việt Nam. 

Ước tính số người Việt (trong nước) thụ pháp Quán đảnh từ các dòng truyền thuật Tây Tạng hiện nay là khoảng 15.000 người, trong đó có khoảng 300 người chính thức sang Nepal, Ấn Độ, Tây Tạng tìm kiếm pháp và thụ lễ Quán đảnh, chủ yếu với các dòng Nyingmapa (Cổ Mật – Mũ Đỏ), Drukpa Kagyud (Thiên Long – Mũ Đen), Gelugpa (Mũ Vàng). 

Và con số này đang ngày càng tăng thêm. Những hành giả Mật Tông Tây Tạng tại Việt Nam hiện tập trung chủ yếu ở các vùng như: Hà Nội, Hà Tây, Bắc Ninh, Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Việt Trì, TP.HCM, Lâm Đồng, Vũng Tàu, Đồng Nai, Cà Mau và nhiều nơi khác.

Hầu như bất kỳ Tăng Ni, Phật tử Việt Nam nào trong đời cũng đã từng đọc hoặc từng trì tụng minh chú. Có thể nói, như thế, họ đã bước đầu tiếp xúc với Mật Tông, đã có duyên với Mật Tông, mặc dù người Tây Tạng vẫn cho rằng trì chú không hẳn đã tu Mật Tông, mà tu Mật Tông thì nhất thiết phải tu đúng pháp. Pháp Mật Tông Tây Tạng, dù khó khăn trong việc hành trì theo đúng khuôn mẫu, nhưng ngày nay đã có rất nhiều người Việt trong và ngoài nước đang mong muốn hành trì.

Chu Hạnh, một nữ doanh nhân trẻ tham gia chia sẻ: “Hồi xưa em cũng không biết gì về Phật pháp đâu. Cho đến khi có một bước ngoặt xảy đến với em, đó là thời gian bố em bị bệnh nặng phải nằm viện, em đã ở trong viện chăm sóc bố nhưng không may là bố em đã không qua khỏi. Sau đó trong suốt thời gian 49 và 100 ngày sau khi bố mất, em bắt đầu nghe giảng pháp về giáo lý nhà Phật. 

Em tìm hiểu thì thấy có nhiều điều vi diệu xảy ra với mình, nó thôi thúc sự tò mò rất bản năng trong con người của em khiến em càng tìm hiểu sâu hơn và bắt đầu tin vào con đường Phật pháp. Bản thân em là một điều minh chứng rõ nhất cho niềm tin đó. 

Hồi xưa em là một người hoàn toàn khác so với hiện tại, với tính khí rất nóng nảy, hiếu thắng…, nói chung là một con người không hoàn thiện. Nhưng từ khi theo nhà Phật, em đã thấy bản thân điềm tĩnh hơn, tất cả mọi thứ đều trở nên đơn giản hơn và khiến cuộc sống của em cũng nhẹ nhàng, an yên hơn rất nhiều. 

Rồi cuộc duyên lại giúp em gặp một người anh, người đã dẫn dắt để em biết và tới với Kim Cang thừa. Sau đó gieo duyên giúp em đến với đạo Tràng và được gặp Thầy Trí Không. Nhờ gặp được Phật Pháp mà em có cơ hội học được rất nhiều điều hay, giúp em sống tốt hơn và cuộc đời em nhờ đó mà cũng có ý nghĩa và giá trị hơn.”

Phật giáo, Công giáo, Tin Lành, Hồi giáo hay các tôn giáo bản địa như Cao Đài, Hòa Hảo đã từ lâu đã có mặt tại Việt Nam. Nhìn chung tất cả những hình thức tín ngưỡng này được coi là phương tiện giúp tăng cường niềm tin, loại bỏ những chướng ngại tâm tư, hướng con người đến cuộc sống tốt đẹp. Do đó, mỗi con người khi sinh ra đều có quyền tự do lựa chọn tín ngưỡng, lựa chọn môi trường tu tập lâu dài và bền vững.

Những đặc trưng độc đáo của các chùa Mật Tông ở TPHCM

Các ngôi chùa Mật Tông tại TP.HCM mang trong mình những nét độc đáo của môn phái thiền Mật Tông, một trong những trường phái thiền lớn của Phật giáo Việt Nam. Các chùa Mật Tông có những đặc điểm độc đáo sau:

Kiến Trúc Đơn Giản và Gần Gũi: Các ngôi chùa thường được thiết kế với kiến trúc đơn giản, không phô trương hay hoa mỹ. Chúng thường được xây dựng từ gỗ, với mái ngói đỏ và cột trụ to. Cấu trúc của chùa thường gồm một sảnh chính, một sảnh phụ và một khu vực thiền định. Các chùa cũng có một khu vườn xanh mướt, hoa lá, tạo không gian thiên nhiên thích hợp cho tu tập.

Biểu Tượng Tượng Phật và Bồ Tát: Trong sảnh chính, thường có bức tượng Phật Thích Ca Mâu Ni, tượng trưng cho sự giác ngộ và giải thoát của Đức Phật. Bên cạnh đó, sảnh phụ thường có tượng Bồ Tát Quán Thế Âm, biểu tượng cho lòng từ bi và sự trợ giúp của Bồ Tát. Ngoài ra, các tượng của các Bồ Tát nổi tiếng và những nhân vật linh thiêng khác trong lịch sử Phật giáo cũng thường thấy trong các chùa.

Phòng Thiền Định và Phương Pháp Thiền Kanhwa: Mỗi ngôi chùa thường có một phòng thiền định rộng lớn, nơi tu sĩ và phật tử thiền theo phương pháp hỏi câu (kanhwa). Đây là phương pháp thiền đặc trưng của Mật Tông, trong đó người tu tập hỏi một câu hỏi không có lời giải để kích thích tâm trí và dẫn đến giác ngộ. Một số câu hỏi phổ biến là: “Con chó có Phật tính hay không?”, “Tiếng gõ của một bàn tay là gì?” hay “Trước khi sinh ra cha mẹ, ngươi có ở đâu?”.

Lối Sống Đơn Giản và Thanh Tịnh: Các tu sĩ và phật tử thường tuân theo nguyên tắc năm giới (không giết, không trộm, không tà dâm, không nói dối, không uống rượu), duy trì lịch trình sinh hoạt hàng ngày (dậy sớm, ngủ muộn, ăn ít, thiền nhiều) và tham gia vào các hoạt động lao động (làm vườn, quét dọn, nấu ăn…). Họ cũng thường xuyên học hỏi và trao đổi với nhau về kinh điển Phật giáo và phương pháp thiền.

TOP 7+ các chùa Mật Tông ở TPHCM linh thiêng

Dưới đây là danh sách một số ngôi chùa Mật Tông đáng chú ý tại TP.HCM:

• Chùa Linh Quy Phật Sơn – Quận 9
• Thiền Viện Trúc Lâm Phương Nam – Quận 10
• Chùa Thiền Minh – Quận 3
• Thiền Viện Lạc Viên – Quận 10
• Chùa Pháp Viện Minh Đăng Quang – Quận 10
• Thiền Viện Từ Hiếu – Quận 10
• Chùa Bửu Quang – Quận 11
• Thiền Viện Trúc Lâm Thiền Tự – Quận 7
• Chùa Vạn Hạnh – Quận 10
• Thiền Viện Thiên Vương – Quận 10

Đây chỉ là một số trong những ngôi chùa Mật Tông nổi tiếng tại TP.HCM và không phải là danh sách đầy đủ. Bạn có thể khám phá thêm về những ngôi chùa này để tìm ngôi chùa phù hợp với nhu cầu của bạn và trải nghiệm tâm linh tại thành phố này.

Lưu ý về trang phục và thái độ khi tham quan

Khi bạn đến tham quan Chùa Mật Tông ở TP.HCM, hãy lưu ý những điều sau để có trải nghiệm tốt nhất:

Trang phục kín đáo: 

Vì đây là một điểm đến tâm linh, hãy mặc trang phục kín đáo và tôn trọng nguyên tắc của chốn thiêng liêng.

Giữ thái độ tĩnh lặng: 

Trong khuôn viên chùa, hãy giữ thái độ tĩnh lặng và tôn trọng người khác đang cầu nguyện hoặc tập trung thiền.

Tắt điện thoại di động: 

Để tạo không gian yên bình và tâm linh, hãy tắt hoặc đặt chế độ im lặng cho điện thoại di động của bạn.

Cúng dường với lòng tôn kính: 

Nếu bạn muốn tham gia cúng dường, hãy làm theo hướng dẫn của người dẫn đường và thể hiện lòng tôn kính.

Hỏi và xin phép: 

Nếu bạn muốn chụp ảnh hoặc hỏi về lịch sử chùa, hãy lịch sự và xin phép người có trách nhiệm.

Đi giày dép thoải mái: 

Chùa có thể có nhiều sảnh và khu vực tham quan, vì vậy hãy chọn giày dép thoải mái để di chuyển.

Góp phần duy trì sạch sẽ: 

Giữ cho môi trường chùa sạch sẽ bằng cách không vứt rác bừa bãi và tuân thủ các quy định về vệ sinh.

Học từ việc tham quan: 

Đừng chỉ coi chùa là điểm tham quan. Hãy mở lòng và học hỏi từ tâm linh và tri thức mà chùa mang lại.

Nhớ tuân thủ các hướng dẫn trên để tôn trọng không gian tâm linh và có trải nghiệm tham quan ý nghĩa tại Chùa Mật Tông ở TP.HCM.

Tổng kết

Chùa Mật Tông ở TPHCM là một ngôi chùa độc đáo nơi mà tâm linh và kiến trúc hòa quyện tạo nên không gian yên bình trong lòng đô thị. Với sự tinh tế và thiền định, chùa mang đến cơ hội cho mọi người tìm kiếm bình an và sự thấu hiểu về chính mình. Thông qua hành trình tâm linh và học hỏi, Chùa Mật Tông giúp xây dựng một kết nối giữa con người và bản ngã sâu thẳm, đồng thời đem lại cân bằng tinh thần trong cuộc sống đầy áp lực.